Η συμφωνία για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) που υπέγραψαν χθες οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Ιταλίας, Νίκος Δένδιας και Λουίτζι Ντι Μάιο, επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες και είναι η πρώτη που υπογράφει η Αθήνα και ως εκ τούτου θεωρείται ιστορικής σημασίας
Η συμφωνία λαμβάνει ως σημείο αναφοράς τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας ως οριογραμμής της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Με τη σημερινή συμφωνία η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα.
Ο Νίκος Δένδιας επισήμανε πως η εν λόγω συμφωνία επιβεβαιώνει το δίκαιο των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, εξαπολύοντας πυρά κατά της Άγκυρας για την υπογραφή του μνημονίου με την κυβέρνηση της Τρίπολης. «Η οριοθέτηση ζωνών επιτυγχάνεται με έγκυρες συμφωνίες και όχι με ανυπόστατες συμφωνίας, όπως αυτή μεταξύ Τουρκίας - Σάρατζ και σίγουρα όχι με μονομερείς καταθέσεις συντεταγμένων» είπε χαρακτηριστικά.
Η συμφωνία αυτή αποτελεί ένα ισχυρό επιχείρημα έναντι της Τουρκίας, η οποία αρνείται ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα, και στη βάση αυτού του ισχυρισμού υπέγραψε το μνημόνιο με την κυβέρνηση Σάρατζ της Λιβύης και ετοιμάζεται να προχωρήσει σε σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις ανατολικά και νότια της Κρήτης.
Το πρόβλημα της κόκκινης γαρίδας
Η υπογραφή της συμφωνίας κατέστη δυνατή αφού ήρθησαν οι ιταλικές επιφυλάξεις για τον περιορισμό των δικαιωμάτων αλιείας στο Ιόνιο Πέλαγος. Για την Ιταλία ήταν καθοριστικής σημασίας το ζήτημα της αλιείας της κόκκινης γαρίδας από τους Ιταλούς ψαράδες στα ανοιχτά της Ζακύνθου και της Κεφαλονιάς.
Στο πλαίσιο αυτό οι δύο υπουργοί υπέγραψαν κοινή «Γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή», Αθήνα και Ρώμη ζητούν την μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής, ώστε όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 νμ, να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 νμ, η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Επισημαίνεται ιδιαίτερα η αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης μας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θαλάσσης (UNCLOS).
Τα δικαιώματα των Ιταλών ψαράδων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που μπορούν να αλιεύσουν και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Έλληνες αλιείς. Υπογράφηκε επίσης η Κοινή Δήλωση Ελλάδας-Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με τη δήλωση αυτή, τα δυο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων των δύο κρατών.
Τα επόμενα σχέδια του Υπουργείου Εξωτερικών
Ιστορική χαρακτηρίζει η ελληνική κυβέρνηση τη συμφωνία Ελλάδας –Ιταλίας για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) , η οποία αποτελεί μια επίπονη προσπάθεια 43 ετών στην ελληνική διπλωματική ιστορία.Για πρώτη φορά η Ελλάδα ανακηρύσσει ΑΟΖ και διατρανώνει προς όλους τα αναφαίρετα δικαιώματα της. Το δικαίωμα, δηλαδή, έρευνας και της εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων πέραν των χωρικών υδάτων της. Αυτό και μόνο αποτελεί μήνυμα προς όλους. Ο πρωθυπουργός, στη δεδομένη πολιτική στιγμή και με ανοικτά τα μέτωπα με την Τουρκία, χαιρετίζει τη συμφωνία σε μια δύσκολη συγκυρία, καθώς η Άγκυρα αυξάνει την προκλητική της ρητορική απέναντι στην χώρα μας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρει με γραπτή του δήλωση ότι:
«Σήμερα, είναι μία καλή ημέρα για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ευρώπη και ολόκληρη τη Μεσόγειο. Αθήνα και Ρώμη καθόρισαν τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες στα νερά που ενώνουν τις δύο γειτονικές μας χώρες, αίροντας έτσι με γόνιμο τρόπο μία εκκρεμότητα 40 ετών. Η συμφωνία ανταποκρίνεται πλήρως στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Περιγράφει την έκταση των θαλασσίων περιοχών που αξιοποιούνται και αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα σε όλα τα εδάφη -ηπειρωτικά και νησιωτικά. Πρόκειται για υπόδειγμα συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας και για μία καθοριστική συμβολή στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή μας. Ελλάδα και Ιταλία απέδειξαν, σήμερα, πώς δύο γείτονες μπορούν να μετατρέπουν τη θάλασσα που τις περιβάλλει σε ήρεμα νερά προόδου και ανάπτυξης. Εύχομαι ανάλογες συμφωνίες να υπάρξουν και μεταξύ άλλων χωρών της περιοχή».
Στην ουσία, ο πρωθυπουργός με την αναφορά του στέλνει μήνυμα και σε άλλες γειτονικές χώρες, κυρίως προς Αλβανία, για ανάλογες συμφωνίες, ενώ ταυτόχρονα δεν χωρά αμφιβολία ότι πρόκειται για «κίνηση ματ» που έγινε με μεγάλη προσοχή, ώστε να αποφευχθούν ξένες και πιθανόν ισχυρές παρεμβάσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ο οποίος πιστώνεται πολιτικά την υπογραφή της συμφωνίας για την ΑΟΖ με την Ιταλία, τόνισε αμέσως μετά την συνάντησή του με τον Ιταλό ομόλογό του ότι επιβεβαιώνεται το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες. Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας πρόσθεσε είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ με όλους τους γείτονες στο πλαίσιο Διεθνούς Δικαίου.
Από την πλευρά του, ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Λουίτζι Ντι Μάιο, επισήμανε πως η συμφωνία είναι πολύ σημαντική. Η συμφωνία έρχεται ως συνέχεια της συμφωνίας του 1977 για την υφαλοκρηπίδα επί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Καραμανλή. Επιβεβαιώνει πως, παρά της δηλώσεις Ερντογάν, τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ με την Ελλάδα να ξεκαθαρίζει προς όλους πως έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τα θαλάσσια ύδατα της στα 12 ν.μ. παντού και υφαίνει ένα πλέγμα συμμαχιών που αποτελεί οδηγό για σειρά παρόμοιων ενεργειών και με άλλες χώρες. Στο σημείο αυτό ο κ. Δένδιας τόνισε πως η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών έγινε σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και με έγκυρες συμφωνίες, όχι με ανυπόστατες συμφωνίες, όπως η συμφωνία της Τουρκίας με την κυβέρνησης Σάρατζ της Τρίπολης και βέβαια όχι με μονομερές καταθέσεις συντεταγμένων. Η συμφωνία επιλύει και το ζήτημα της αλιείας της κόκκινης γαρίδας που αποτελούσε εδώ και χρόνια «αγκάθι» για την υπογραφή της συμφωνίας για την ΑΟΖ. Οι Ιταλοί αλιείς θα μπορούν να ψαρεύουν στην περιοχή ανάμεσα στα 6 με 12 ναυτικά μίλια των ελληνικών υδάτων αλλά με συγκεκριμένο αριθμό σκαφών, ενώ δεν θα επιτρέπεται το ψάρεμα ειδών που επιλέγουν οι Έλληνες επαγγελματίες του χώρου. Η Ελλάδα αυξάνει τώρα την πίεση προς την Αλβανία ώστε να οριοθετήσει ΑΟΖ με την Ελλάδα. Ωστόσο, η πιο σημαντική συμφωνία θα είναι αυτή με την Αίγυπτο, την οποία θα επισκεφθεί ο Νίκος Δένδιας εντός του μήνα, κάτι που θα έχει ως συνέπεια τη διάλυση των «ονείρων» του Ερντογάν για κοινά σύνορα με τη Λιβύη.
