ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ.
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ

ΑΘΗΝΑ 22/09/2021
Αρ.πρωτοκολλου: 293733/51565/2021


κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΔΙΑΚΟΜΙΧΑΛΗ ΔΗΜΑΡΧΟ ΚΑΛΥΜΝΙΩΝ
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΧΩΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΔΙΑΒΑΘΜΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΕ
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

AΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΑΠΖ
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Θέμα: Διαμαρτυρία για την παράλειψη διακοπής λειτουργίας ΧΑΔΑ στην Κάλυμνο .

Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε, Αξιότιμες/οι κυρίες/οι,

Ο Συνήγορος του Πολίτη στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του κατά το άρ. 103 § 9 του Συντάγματος και το ν.3094/2003 εξετάζει, όπως ήδη γνωρίζετε, αναφορά του ομάδας πολιτών οι οποίοι διαμαρτύρονται για την ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων στην περιοχή Γιαννοχώραφα Ν. Καλύμνου, όπου έχει δημιουργηθεί ΧΑΔΑ.
Ο Δήμος Καλυμνίων, στο πλαίσιο της διαμεσολάβησής μας, απέστειλε στην Ανεξάρτητη Αρχή το υπ’ αριθμ. πρωτ.: 3348/26.03.21 έγγραφο στο οποίο αναφέρονται, μεταξύ άλλων, οι ενέργειες για τη δημιουργία ΟΕΔΑ, ενώ έχουν ξεκινήσει και οι ενέργειες για τη χορήγηση Άδειας Αποκατάστασης του ΧΑΔΑ και ένταξης του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
Επίσης, μέχρι την ολοκλήρωση της ΟΕΔΑ ο Δήμος θα προβεί σε ενοικίαση χώρου 6-10 στρεμμάτων πλησίον του ΧΑΔΑ, προκειμένου να εγκατασταθεί δεματοποιητής των απορριμμάτων και απόθεση των δεμάτων, με χρόνο ζωής το 1,5 έτος.
Αναφορικά με την κατάσταση στο χώρο του ΧΑΔΑ υποστηρίζεται ότι ο Δήμος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα, όπως ύπαρξη πυροσβεστικού κρουνού, ταξινόμηση των απορριμμάτων και διαμόρφωση του χώρου σε αναβαθμίδες.
Ακολούθως, μας κοινοποιήθηκε η από 21.07.21 έκθεση αυτοψίας του ΚΕΠΠΕ Δωδ/σου από την οποία προκύπτουν, εν συντομία, τα ακόλουθα: - Η κατάσταση του ΧΑΔΑ είναι πιο επιβαρυμένη σε σχέση με την προηγούμενη αυτοψία του 2016. -
Δεν έχουν γίνει ενέργειες για την ανακούφιση ή την αποκατάσταση του χώρου εναπόθεσης. -
Ο χώρος είναι πλημμελώς περιφραγμένος και σημειώνονται συχνές πυρκαγιές, οι οποίες αντιμετωπίζονται με την επίστρωση χώματος.
Εξαιτίας της συνεχούς επίστρωσης, του βάρους των απορριμμάτων και της απότομης κλίσης του αναγλύφου στη θέση εναπόθεσης, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος κατάρρευσης του πρανούς, με απρόβλεπτες συνέπειες για τα οχήματα που διέρχονται από τον επαρχιακό δρόμο, αλλά και για όσα εισέρχονται στο χώρο προκειμένου να εναποθέσουν απορρίμματα. -
Δε λαμβάνεται μέριμνα για τα στραγγίσματα με κίνδυνο τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και της θάλασσας μέσω του ρέματος που βρίσκεται ανάντι του ΧΑΔΑ. -
Στον επίμαχο χώρο καταλήγουν και τα ανακυκλώσιμα απορρίμματα.
Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να εκθέσουμε τις πάγιες θέσεις της Αρχής αναφορικά με τη δεματοποίηση, έτσι όπως αυτές εκφράστηκαν και στην Ειδική Έκθεση του 2000 «Η Διαχείριση των Αποβλήτων»1 .
Συγκεκριμένα, το Υπουργείο ΠΕΚΑ προέβη στην έκδοση της υπ’ αρίθμ.: 19/2011 Εγκυκλίου («Επείγον πρόγραμμα παύσης λειτουργίας ΧΑΔΑ»), με την οποία προβλέπονταν η άμεση υλοποίηση έργων υποκατάστασης των ΧΑΔΑ (συνοδά έργα) π.χ. λειτουργία δεματοποιητών υπολειμμάτων και χώρων για τη νόμιμη προσωρινή αποθήκευση μέχρι ένα έτος, που μπορούν να υλοποιηθούν ακόμα και εάν δεν έχουν προβλεφθεί ρητά στον οικείο εν ισχύ ΠΕΣΔΑ.
Ωστόσο, όπως έχει επισημάνει2 ο Συνήγορος του Πολίτη, με τη συγκεκριμένη εγκύκλιο εισήχθησαν αποκλίσεις από τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις, ενώ δεν προβλεπόταν από τη σχετική νομοθεσία η επίκληση του επείγοντος για την εισαγωγή τέτοιων αποκλίσεων. Περαιτέρω, τα έργα υποκατάστασης των ΧΑΔΑ, που προβλέπονται από την ως άνω εγκύκλιο, είναι αμφίβολο εάν επιλύουν, έστω και προσωρινά, το πρόβλημα.
Η ρύθμιση αυτή, δε, διασφαλίζει, ότι οι χώροι προσωρινής αποθήκευσης πράγματι θα λειτουργήσουν μόνο ένα έτος και δεν θα μετατραπούν σε νέους ΧΑΔΑ3 .
Και τούτο, διότι αφενός οι διαδικασίες για τη χωροθέτηση των προβλεπόμενων από τους εγκεκριμένους ΠΕΣΔΑ έργων μπορεί καν να μην έχει ξεκινήσει, αφετέρου η συνολική διαδικασία της εκπόνησης των μελετών, της επιλογής του χώρου, της δημοπράτησης, της κατασκευής και της θέσης σε αποδοτική λειτουργία των έργων έχει αποδειχθεί, στην πράξη, ότι απαιτεί χρονικό διάστημα πέραν του έτους για την ολοκλήρωσή της.
Σημειώνεται εδώ, ότι οι χώροι προσωρινής αποθήκευσης ή οι μονάδες μηχανικής διαλογής-κομποστοποίσης4 δεν παύουν να χρήζουν αναγκαίων υποδομών (γηπέδου, εγκαταστάσεων διαχείρισης στραγγισμάτων και βιοαερίου) και υπόκεινται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές.
Επίσης, η Ανεξάρτητη Αρχή υποστήριξε ότι οι δεματοποιητές, όπως και οι σταθμοί Μεταφόρτωσης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΣΜΑ), αποτελούν συνοδό-ενδιάμεσο έργο στην
1 https://www.synigoros.gr/?i=quality-of-life.el.files.696218
2Ανεξέλεγκτος χώρος διαχείρισης αποβλήτων στην περιοχή Κοσσίνι του Δήμου Τήνου, ανηρτημένο σε: https://www.synigoros.gr/?i=quality-of-life.el.erga_diaxeirisi_apovlitwn.93034
3Σύμφωνα με την παρ. η, του άρθρου 2, της ΚΥΑ 29407/3508/2002 «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή αποβλήτων» «...χώρος υγειονομικής ταφής...κάθε χώρος διάθεσης αποβλήτων...επί ή εντός του εδάφους...κάθε μόνιμος (δηλαδή χρησιμοποιούμενος άνω του έτους) χώρος προσωρινής αποθήκευσης αποβλήτων...»
4 Οι μονάδες διαλογής - κομποστοποίσης αναφέρονται ως έργα προσωρινής διάθεσης στην εγκύκλιο 19/2011.
5 Προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), ανηρτημένο σε: https://www.synigoros.gr/resources/150624-stp.pdf ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων, πριν την τελική διάθεση.
Συνεπώς, δεν αποτελούν από μόνοι τους έργο υποκατάστασης των ΧΑΔΑ, καθώς προϋποθέτουν ύπαρξη τελικού αποδέκτη ή άλλου τρόπου τελικής διάθεσης. Σε περίπτωση δε, που ο τελικός αποδέκτης είναι ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ, θα πρέπει τεκμηριωμένα να διασφαλίζεται η διαθέσιμη χωρητικότητά του και η συμβατότητα με την προβλεπόμενη διάρκεια ζωής του.

Περαιτέρω, η Αρχή επισήμανε ότι η τεχνολογία των δεματοποιητών, όταν πρόκειται για ανάμεικτα απορρίμματα, χρησιμοποιείται διεθνώς για την προσωρινή αποθήκευση των δεματοποιημένων απορριμμάτων, πριν την τελική τους διάθεση σε χώρο υγειονομικής ταφής (balefills), με στόχο τη μείωση του απαιτούμενου χώρου, την ελαχιστοποίηση των οχλήσεων και των απαιτήσεων για ημερήσια κάλυψη και την ελαχιστοποίηση του κόστους μεταφοράς.
Αντίθετα, δε χρησιμοποιείται για την προσωρινή αποθήκευση πριν τη μηχανική διαλογή προς περαιτέρω επεξεργασία του βιοαποδομήσιμου κλάσματος.
Συνεπώς, εν προκειμένω, η προσωρινή αποθήκευση δεν μπορεί να υπερβεί το ένα έτος.
Παρά τις ανωτέρω επισημάνσεις οι δεματοποιητές λειτούργησαν και ακόμη λειτουργούν για πολλά συνεχόμενα έτη σε διάφορες περιοχές με πολλά προβλήματα, σύμφωνα με τις εκθέσεις αυτοψίας των αρμόδιων υπηρεσιών. Ως εκ τούτου μετά τη λειτουργία των χώρων δεματοποίησης καθίσταται αναγκαία η αποκατάσταση τους, ενώ κρίνεται δυσχερής και εν δυνάμει επικίνδυνη η μεταφορά και διάθεση των δεματοποιημένων απορριμμάτων σε ΧΤΤΥ - εγκατάσταση επεξεργασίας αποβλήτων λόγω του όγκου των συγκεντρωμένων δεμάτων όσο και της φύσης αυτών που καθιστά αδύνατη την επεξεργασία.
Με βάση τις ανωτέρω θέσεις της Ανεξάρτητης Αρχής περί των δεματοποιητών, αλλά και τις διαπιστώσεις του ΚΕΠΠΕ Δωδ/σου παρακαλούμε για τα κάτωθι:
1. Η αρμόδια Δ/νση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας να μας ενημερώσει για την επιβολή ή μη των αναλογούντων προστίμων, σε συνέχεια της από 21.07.21 αυτοψίας και της κλήσης του Δήμου Καλυμνίων για παροχή εξηγήσεων.
2. Ο Δήμος Καλυμνίων να προβεί σε άμεσες ενέργειες προκειμένου να αρθεί ο επικείμενος κίνδυνος κατάρρευσης των πρανών στο χώρο του ΧΑΔΑ, καθώς και να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η συχνή εκδήλωση πυρκαγιών και η ρύπανση των υδάτων από τα στραγγίσματα.
Τέλος, παρακαλείται για την ορθή περίφραξη του χώρου.
3. Να επανεξεταστεί η προσωρινή λύση της δεματοποίησης των αποβλήτων, με βάση όσα προαναφέρθηκαν, καθώς υφίσταται ο κίνδυνος να δημιουργηθεί μια ακόμα χωματερή δίπλα στην ήδη υφιστάμενη, με ανάλογες δυσκολίες αποκατάστασης.
4. Δεδομένου ότι όπως προκύπτει από την έκθεση του ΚΕΠΕ στον ΧΑΔΑ καταλήγουν τα ανακυκλώσιμα υλικά, παρακαλούμε τον Δήμο Καλυμνίων να μας ενημερώσει εάν είναι συνδεδεμένος με ΣΕΔ, σύμφωνα με τις οικίες διατάξεις, καθώς και για ποιους λόγους καταλήγουν τα ανακυκλώσιμα υλικά στη χωματερή.
5. Παρακαλούμε τον ΦΟΣΔΑ Ν. Αιγαίου να μας ενημερώσει αναλυτικά για την πορεία της χρηματοδότησης και δημοπράτησης της ΟΕΔΑ Καλύμνου, καθώς και για το εκτιμώμενο διάστημα υλοποίησης του έργου.
6. Η ΠΕΑΠΖ της Αποκεντρωμένης παρακαλείται, εκ νέου, να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της για την ενεργοποίηση των διαδικασιών εφαρμογής του ΠΔ 148/09.
Σε αναμονή των ενεργειών και έγγραφων απαντήσεών σας, παραμένουμε στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση.

Με τιμή Ανδρέας Ι. Ποττάκ
Συνήγορος του Πολίτη