7 Οκτωβρίου 2024 | 08:50

Μεγαλοβδομάδα στην παλιά Κάλυμνο

Δημοσιεύτηκε 11:56 - 10/04/2023 Μεγαλοβδομάδα στην παλιά Κάλυμνο

"Η γιορτή των Βαΐων με τη ψαροφαγίασπούσε τη μονοτονία
της 
μακρόχρονης νηστείας και προμηνούσε τον ερχομό του ΠάσχαΑν
Από τη ζωή στο νησί μας 
κανένας το ξεχνούσετα παιδιά μας του το θύμιζαν με το χαρούμενο
άγγελ
μά τους:
Βάγιαβάγια τω Βαγιώτρώσι ψάρι και κολιό
και τη ν
άλλη Κυρζακήτρω ντο κότσινο αρνί

Με το μπαίνωμα της Μεγαλοβδομάδαςη ανυπομονησία των
μαθητών για τις διακοπές μεγάλωνε και στους πινάκους των τάξεών
τους έγραφαν το 
μήνυμα:
Διδάσκαλεδιδάσκαλεγια κάμε μας τη χχάρη
να πάρω
με τ’ αρνάκια μας να πάμε στο χορτάρι,
γιατί τ’ αρνάκια μας πεινού και θέλου χ΄χορταράκι,
αφού το Μέγα Σάββατο θα βάλου μ’μαχαιράκι.

Γέμιζαν οι βουνοπλαγιές και τα χωράφια του Φλασκά από τα
παιδιά 
με τα αρνάκια τουςπου το ερχόμενο Σάββατο θα τά ’ κλαιαν,
σα θα τα σφάζασιγια να σταυρώσουν την πόρτα του σπιτιού με το
αί
μα τους και για να πλουτίσουν το λαμπριάτικο τραπέζι.
Πετούσαν τρίγωνατρουμούλλεςκαμουζέλλες και γυμναζ -
ντουσαν για τα εγκώμιατα πάθη του Χριστού.
Μάζευαν αρακατσούνιαέκλεβαν κανένα κουτσίαμύγδαλα,
λούβζαφλαστούςκεφαλές του κιθαρζού για τη νύχταστο ιερό της
εκκλησιάς
, μάζευαν αΐλαμοτριφύλλι και αρακάγια το νυχτερινό φαΐ
του αρνιού τους
Στη σύντομη γνωριμία τους με ταρνάκια τά μάθα -
ναν να τους ακολουθούνγιατί τα τάϊζαν λουκχούμι και τά ’ φτυναν
στο στό
μααλλά πιο πολύ για τα χάδια και τις περιποιήσεις που τους
έκα
μναν.
Τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης πολλοίκαι προ παντός γ -
ναίκεςξαγρυπνούσαν τον ΕσταυρωμένοΚάποιος διάβαζε ψαλμούς
ή προφητείες
και κατά διαστήματα έψαλλαν με λυπητερό τόνο το
«Σήμερο μαύρος ουρανόςσήμερο μαύρη μέρα…»
Το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής γύριζαν στις εκκλησιές
να δουν και να προσκυνήσουν τους επιτάφιους
.
Τη νύχτα ομάδες ομάδες γύρω από τον επιτάφιοη κάθε μια
με τη σειρά τηςέψαλλαν τα εγκώμια και όταν τέλειωναν γινόταν η
περιφορά των επιταφίων 
με κατεύθυνση προς τη ΠλατείαΕκεί γι-
νόταν η συνάντηση όλων των επιταφίων και η Πλατεία γέμιζε από
φώτα
θυμιάματα και ψαλμωδίεςΜετά το τέλος της περιφοράς πολ-
λοί τρέχανε στο Χωριό για να προλάβουν και να ακούσουν τον παπά
Τσουγκράνη να ψάλλει τα εγκώ
μια με τον δικό του βυζαντινό ρυθμικό
τόνο
που άθελα σου θύμιζε τον απαράβλητο ευαγγελιστή μας παπά
Γιαουρτά
.
26 Από την παλιά Κάλυμνο
Το πρωΐ του Μεγάλου Σαββάτουστην πρώτη Ανάσταση, μετά
τις προφητείες
που τόσο όμορφα διάβαζε ο δάσκαλος ο Παζάκος,
και όταν ο παπάς ντυμένος γιορτινά έβγαινε από την Ωραία Πύλη
ψάλλοντας 
«Ανάστα ο Θεός…», ραίνοντας με λουλούδια αγιασμένα
του επιτάφιου
ο κόσμος εκδήλωνε τη χαρά του με παλαμάκιαΠολλά
παιδιά χτυπούσαν 
μεγάλους χοχλάκουςπου φρόντιζαν ναχουν,
ώστε να μην πονούν τα χέρια τους.
Τη νύχτααφού ετοίμαζαν το αρνί κι έβαζαν τα μουούρζα
σφραγισ
μένα μέσα στο φούρνοπου τον σφράγιζαν κι΄ αυτόνπερίμε-
ναν τις καμπάνες για να παν όλοι στην εκκλησιά.
Με τις καταβασίες κανόνιζαν κοντά τα μεσάνυχτακαι μετά το
«δεύτε λάβετε φως…», να βγουν έξω για την Ανάσταση.
Με το «Χριστός Ανέστη…» άρχιζε το πανηγύρι με τις κροτίδες,
τα βεγγαλικά και μερικούς δυναμίτες.
Τα παιδιάανυπόμονα να πασκάσουνπερίμεναν να ακούσουν
το 
«Πάσχα Κυρίου Πάσχα» για να σπάσουν το κόκκινο αυγό που κου-
βαλούσαν και ίσως κανένα ζαχαροκούλλουροΟι πιό πολλοί έφευγαν
για το σπίτι
χωρίς να περιμένουν το τέλος της λειτουργίαςΜε το
άγιο φως έκα
μναν σταυρό στον παραστάθη του σπιτιούάναβαν το
ακοί
μητο καντήλι και κάθιζαν να φάνε τα ποκέφαλασυκωτάκια τη-
γανητάαυγά, μυζήθραΌταν ξυπνούσαν τη Λαμπρή έπαιρναν το
φτο που τον φούρνο κι
’ έστρωναν το τραπέζιπου παράμενε στρω-
μένο όλη μέραΓείτονες συγγενείς και φίλοι περνούσαν να πάρουν
μεζένα πιούν κανένα κρασάκι και να ευχηθούν το Χριστός Ανέστη.
Μερικοί πήγαιναν στη γιορτή της Αγάπης και στο χορό της
Ανάστασης
.
Τα κόκκαλα του αρνιού δεν τα πετούσαν στα σκουπίδιαγια
να 
μη τα φάν οι σκύλλοιΤα φύλαγαν μέχρι να τελειώσει το αρνί και
κατόπιν τα έκαιγαν ή τα πετούσαν στη θάλασσα
.
Οι άνθρωποι αντιχαιρετιούντο με το «Χριστός Ανέστη» και
«Αληθώς Ανέστη» σχεδόν μέχρι της Αναλήψεως."

Από το βιβλίο του Παντελή Ηλία Καμπούρη "Από την παλιά Κάλυμνο"

Προσαρμοσμένη αναζήτηση